فواید نوشیدن آب کافی برای بدن

نوشیدن آب کافی همواره از توصیه‌های اساسی پزشکان بوده است و این توصیه به‌ویژه در روزهای گرم سال اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. کمبود آب بدن نه تنها ممکن است منجر به گرمازدگی شود، بلکه می‌تواند تهدیدات جدی‌تری برای سلامت فرد ایجاد کند.

یک اصل اساسی در مصرف آب وجود دارد: مصرف آب باید به اندازه نیاز بدن باشد تا از فواید متعدد آن بهره‌مند شویم. نخستین فایده مهم نوشیدن آب، حفظ عملکرد صحیح سوخت‌وساز بدن است. در این راستا، دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت توصیه‌های خاصی را در زمینه نوشیدن آب ارائه داده است که می‌تواند به حفظ سلامت عمومی کمک کند.

اگر آب کافی ننوشید دچار یبوست می‌شوید

نداشتن تحرک، تغییرات در رژیم غذایی، بیماری و حتی استرس می‌توانند به بروز یبوست دامن بزنند. یبوست معمولاً خود به خود برطرف می‌شود، اما ورزش، مصرف داروهای بدون نسخه و نوشیدن آب می‌توانند در تسکین آن مؤثر باشند. اگر یبوست شما بیش از یک یا دو هفته ادامه یافت یا همراه با علائمی چون سرگیجه، درد شدید در ناحیه شکم یا خون در مدفوع بود، حتماً باید به پزشک مراجعه کنید، زیرا این علائم می‌توانند نشانه‌ای از یک مشکل جدی‌تر باشند.

مفاصل بهتر کار می‌کنند

آب بخش عمده‌ای از غضروف مفاصل را تشکیل می‌دهد که به‌عنوان یک ضربه‌گیر عمل کرده و حرکت استخوان‌ها روی یکدیگر را تسهیل می‌کند. علاوه بر این، آب می‌تواند به پیشگیری از بروز نقرس (یک بیماری مفصلی دردناک) کمک کند. همچنین، آب در دفع سموم بدن که می‌توانند باعث التهاب مفاصل شوند، نقش حیاتی دارد و به حفظ سلامت مفاصل کمک می‌کند.

به تعریق بدن اهمیت دهید

به همان اندازه که عرق از پوست تبخیر می‌شود، بدن نیز خنک می‌شود؛ بنابراین، چند ساعت قبل از ورزش، بهتر است چند فنجان آب اضافی بنوشید. در طول ورزش نیز سعی کنید هر ۱۰ تا ۲۰ دقیقه، حدود ۷ تا ۱۰ اونس (معادل ۱ تا ۱.۵ لیوان) آب مصرف کنید. به یاد داشته باشید که در محیط‌هایی مانند استخر یا باشگاه‌های با تهویه مناسب، ممکن است عرق از دست رفته را به راحتی مشاهده نکنید.

بدون تأمین آب کافی، به‌ویژه در شرایط گرما، بدن می‌تواند مقدار زیادی مایعات، سدیم و پتاسیم مورد نیاز خود را از طریق تعریق از دست بدهد. در چنین شرایطی، ممکن است احساس تشنگی کنید، مقدار ادرار کاهش یابد، دهانتان خشک شود و حتی دچار سرگیجه، سبکی سر و گیجی شوید.

کلیه‌ها سالم‌تر می‌مانند

آب نقش حیاتی در عملکرد کلیه‌ها دارد و به دفع مواد زائد از خون کمک می‌کند. زمانی که بدن آب کافی دریافت نکند، این مواد زائد همراه با اسیدها ممکن است تجمع یابند، که می‌تواند باعث تشکیل مسدودیت در کلیه‌ها شود. یکی از عواقب این وضعیت، تجمع پروتئین‌هایی به نام میوگلوبین است. همچنین، کم آبی بدن می‌تواند خطر تشکیل سنگ کلیه و عفونت‌های مجاری ادراری را افزایش دهد. برای حفظ سلامت کلیه‌ها و جلوگیری از این مشکلات، تأمین آب کافی برای بدن ضروری است.

مغز خود را هوشیار نگه دارید

هنگامی که بدن دچار کم آبی می‌شود، ممکن است حافظه ضعیف‌تر عمل کند، تفکر دچار ابهام شود و تمرکز به سختی حفظ گردد. حتی کم‌آبی خفیف هم می‌تواند این مشکلات را ایجاد کند. نیازی نیست که به شدت کم آب باشید؛ تنها مصرف کمتر از ۴ فنجان آب برای یک فرد ۷۵ کیلویی می‌تواند این اثرات منفی را به همراه داشته باشد.

کم‌آبی، حتی در حد خفیف، می‌تواند باعث خستگی شود، بنابراین ورزشکارانی که عرق خود را با مصرف آب و الکترولیت‌ها (مانند سدیم و پتاسیم) جایگزین می‌کنند، نه تنها دمای بدن خود را کنترل می‌کنند، بلکه بهبود عملکرد عضلات، افزایش قدرت قلب، تقویت توان مغزی و افزایش انرژی را تجربه می‌کنند. همه این عوامل باعث بهبود عملکرد کلی در ورزش می‌شود.

می‌توانید وزن کم کنید

تحقیقات نشان می‌دهد افرادی که تنها ۲ تا ۳ فنجان آب بیشتر در طول روز می‌نوشند، معمولاً کالری کمتری از چربی، شکر، نمک و به طور کلی مواد غذایی پرکالری دریافت می‌کنند. این نشان می‌دهد که هیدراتاسیون صحیح می‌تواند در کاهش وزن موثر باشد. مصرف آب اضافی می‌تواند جایگزین نوشیدنی‌های شیرین و کم‌ارزش غذایی شود که بسیاری از افراد با وعده‌های غذایی خود مصرف می‌کنند. علاوه بر این، آب به افزایش سرعت متابولیسم بدن کمک کرده و معده را پر می‌کند، که در نتیجه احساس سیری بیشتری ایجاد می‌کند.

قلب شما بهتر کار می‌کند

وقتی که بدن به اندازه کافی آب دریافت می‌کند، نیازی نیست که قلب با سختی زیاد کار کند. حتی کم‌آبی خفیف می‌تواند بر روی رگ‌های خونی تاثیر بگذارد، به طوری که انعطاف‌پذیری و حالت فنری آن‌ها کاهش می‌یابد، که اثراتی مشابه با سیگار کشیدن دارد. مصرف ناکافی آب همچنین باعث کاهش حجم خون بدن می‌شود، که این امر می‌تواند به کاهش فشار خون و افزایش ضربان قلب منجر شود. تنها ۱۵ تا ۲۰ دقیقه زمان نیاز است تا آب به‌طور یکنواخت در بدن توزیع شود و عملکردهای مختلف بدن را بهبود بخشد.

احتمال غش کردن شما کمتر است

زمانی که بدن آب کافی داشته باشد، احتمال خطر ناشی از از دست دادن خون به مراتب کاهش می‌یابد. بسیار مهم است که آب از دست رفته به دلیل تعریق یا ادرار به‌سرعت جایگزین شود. حتی کاهش جزئی سطح آب در بدن می‌تواند باعث افت فشار خون شود و سیستم عصبی قادر به تنظیم آن نخواهد بود، که در نهایت ممکن است به سرگیجه و غش منجر شود. این موضوع به ویژه در هوای گرم و هنگام ورزش بیشتر قابل توجه است، بنابراین باید مراقب باشید تا به‌طور مرتب آب بنوشید.

چقدر آب برای بدن کافی است؟

یک دستورالعمل عمومی برای مصرف آب این است که مردان روزانه ۱۵ فنجان و زنان ۱۱ فنجان مایعات مصرف کنند. اما باید توجه داشت که این مقدار شامل تمام مایعات مصرفی است، نه فقط آب. حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد از آب بدن از طریق غذا تأمین می‌شود و همچنین نوشیدنی‌هایی مانند آب میوه، چای و شیر نیز سهمی در تأمین مایعات بدن دارند. در صورت بیماری، به ویژه در مواردی مانند اسهال یا استفراغ، بدن نیاز بیشتری به آب خواهد داشت. همچنین، اگر در حال ورزش یا در شرایط گرم بیرون از خانه هستید، باید توجه ویژه‌ای به افزایش مصرف مایعات داشته باشید.

بیش از حد مصرف نکنید

نوشیدن آب بیش از حد می‌تواند باعث رقیق شدن نمک موجود در خون شود و به بیماری‌هایی مانند هیپوناترمی منجر گردد. علاوه بر این، اگر دچار مشکلات سلامتی خاصی هستید یا داروهایی مصرف می‌کنید که باعث احتباس آب در بدن می‌شوند، مانند NSAID ها، مسکن‌ها، داروهای ضدافسردگی و…، باید از مصرف زیاد آب پرهیز کنید. بهترین راه این است که آب کافی بنوشید تا رنگ ادرار شما زرد کمرنگ باشد، اما نه آن‌قدر که کاملاً شفاف شود. اگر در این مورد شک دارید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.

خلاصه پایانی

نوشیدن آب کافی برای حفظ سلامت بدن ضروری است و نقش مهمی در عملکرد صحیح اعضای مختلف بدن دارد. آب به بهبود سوخت و ساز، عملکرد کلیه‌ها، تقویت حافظه و تمرکز، و کاهش وزن کمک می‌کند. همچنین، مصرف مناسب آب باعث تنظیم فشار خون، جلوگیری از کم آبی و بهبود عملکرد قلب و رگ‌های خونی می‌شود. برای ورزشکاران و افرادی که در شرایط گرم فعالیت دارند، تأمین مایعات کافی به ویژه آب و الکترولیت‌ها برای حفظ انرژی و عملکرد بهتر ضروری است.

با این حال، زیاده‌روی در مصرف آب نیز ممکن است مشکلاتی مانند هیپوناترمی ایجاد کند. بنابراین، نوشیدن میزان مناسب آب، به‌ویژه زمانی که وضعیت سلامتی خاصی دارید یا داروهایی مصرف می‌کنید، اهمیت دارد. توصیه کلی این است که تا جایی که رنگ ادرار زرد کمرنگ باشد، آب بنوشید و در صورت شک، با پزشک مشورت کنید.